A publicación de Un intre no tempo. Poesía reunida 1967–2017 sitúa a figura de X. L. Franco Grande nun lugar central para a comprensión das dinámicas culturais e literarias da Galicia contemporánea, especialmente no contexto da chamada xeración das Festas Minervais. A edición ao coidado de Teresa Seara non só recupera un corpus poético disperso ao longo de cincuenta anos, senón que tamén facilita unha lectura diacrónica que ilumina a evolución dunha voz caracterizada pola sobriedade expresiva, a atención ao paso do tempo e unha meditación constante sobre a identidade persoal e colectiva.

A pertenza de Franco Grande á xeración das Festas Minervais, definida pola súa formación universitaria en Compostela e pola implicación no proxecto galeguista articulado ao redor da figura de Ramón Piñeiro, resulta determinante para comprender o horizonte intelectual do autor. A súa poesía, inscrita nunha tradición de resistencia cultural e de defensa da soberanía da palabra galega, desenvolve un diálogo permanente coa reflexión ética e filosófica que guiou o seu labor ensaístico e político. Con todo, esta dimensión non eclipsa a independencia formal do seu proxecto poético, que se caracteriza por un ton contido, unha inclinación meditativa e unha atención recorrente ás fendas que introduce o tempo na experiencia humana.

A estrutura do volume permite seguir o proceso de depuración estilística do autor a través dos catro libros reunidos. Entre o si e o non (1967) inaugura o ciclo cunha voz próxima ao existencialismo europeo, mais filtrada por unha expresividade mínima que evita o patetismo e privilexia a interrogación. O poema convértese nun espazo de dúbida e de constatación dos límites, tanto vitais como discursivos. A tensión entre o “si” e o “non” é, en realidade, unha metáfora dunha conciencia en permanente oscilación, que non atopa un punto de apoio estable e que observa o mundo cunha combinación de inquedanza moral e contención emocional.

O tempo á espreita (1987), publicado dúas décadas máis tarde, confirma e radicaliza esta orientación. O tempo aparece agora como unha presenza ameazante, unha forza silenciosa que opera como instancia de control e desposesión. A poesía de Franco Grande nesta etapa acada unha densidade conceptual maior, e o fatalismo que percorre o libro non debe interpretarse como rendición, senón como lucidez. A experiencia vital preséntase como unha materia corroída pola inercia temporal, e o poeta asume que toda tentativa de permanencia está destinada ao fracaso. Esta poética da finitude sitúase na órbita dunha modernidade tardía que privilexia a introspección crítica sobre calquera forma de transcendencia.

Os dous poemarios máis recentes, Xoguetes do tempo (2015) e Libro das abandonadas (2017), ofrecen unha reelaboración desta mesma temática dende unha perspectiva máis directamente emocional. O tempo xa non é só ameaza; convértese nun axente que manipula, transforma e dispersa os fragmentos dunha biografía marcada polo desamor, pola perda e pola constatación do efémero. O rexistro expresivo faise máis directo e menos hermético, mais non renuncia á precisión conceptual. O poeta afonda nunha sorte de intimidade depurada, afastada de calquera exhibicionismo, e constrúe un discurso que combina paixón e distancia analítica, asumindo que a experiencia da vida é inseparable da disgregación que produce o tempo.

No conxunto, Un intre no tempo revela unha obra coherente e de longa decantación, na que o poeta procura unha fidelidade radical á verdade da experiencia. A súa escrita rexeita o adorno e privilexia a economía verbal, o que lle permite formular unha mirada crítica sobre as ilusións de permanencia e sobre os mecanismos do esquecemento. A poesía de Franco Grande, sólida no seu fundamento ético e estético, sitúase así como unha contribución significativa ao desenvolvemento da lírica galega da segunda metade do século XX e comezos do XXI.

Este volume, ao recuperar e organizar medio século de creación, ofrece unha ferramenta valiosa para a crítica literaria e para a relectura dunha xeración cuxa produción poética foi, ás veces, opacada pola súa relevancia política e intelectual. A obra confirma a singularidade dun poeta que, lonxe de aspirar ao protagonismo, constrúe unha voz de fondo, rigorosa e reflexiva, que converte o tempo nun interlocutor central e que fai da lucidez un valioso principio estético.

(Para Tempos Novos)